10 փաստ ծիծեռնակի մասին

1.Ծիծեռնակները լինում են տարբեր տեսակներ։ 2. Տեսակները մոտ 79 են։

3. Կան ծիծեռնակներ որոնց ապրելակերպը նման է մյուս ծիծեռնակներին։ 4.Ծիծեռնակները ունենում են մկրատաձև պոչեր։

5.Նրանք սնվում են միջատներով։

6.Որսի ժամանակ որսում են՝ որդեր և բլոճներ։

7. Ծիծեռնակները տարածված են Եվրոպայում, Ասիայում, Իսրայելում, Աֆրիկայում։

8.Ծիծեռնակի թռճելով մարիկ կանխագուշակում են եղանակը։

9.Օրինակ՝ Եթե ծիծեռնակները բարձր են թռչում ուրեմն արևոտ օր է սպասվում, իսկ եթե ցածր են թռչում ուրեմն օրը անձրևոտ է լինելու։

10. ծիծեռնակները կառուցում են տարբեր ճյուղերից և իրենց թուքով ճյուղերը իրար ամրացնում։

Միրանդայի արկածները Լոնդոնում

Լինում է, չի լինում մի Միրանդա անունով բադ։ Մի անգամ նա որոշում է գնալ Լոնդոն հանգստանալու։ Նա սկզբում անցնում է Ջունգլիների վրայով, հետո Իտալիայի վրայով, սարեր – ձորերով, ամպերի միջով, Ֆրանսիաի վրայով, մառախուղի միջով և հասնում է Լոնդոն։ Նա քանի որ Լոնդոնին այդքան էլ ծանոթ չէր, որոշեց գնալ քայլել քաղաքով։ ճանապարհին տեսավ տարօրինակ մարդու, ով գլխի վրա էր քայլում։ Մի քիչ էլ գնաց տեսավ մի մարդ, որը իրենից հարյուր անգամ մեծ էր։ Նա զարմանքից մտածեց, որ այս տարի ուզում է լավ հանգստանա։ Եվ հիշեց, որ իր ընկերը իրեն պատմել էր Երևանի մասին ու նրան շատ էր դուր եկել։ Նա որոշեց գնալ Երևան և խաղալ այլ բադիկների հետ։

Շների մասին տեղեկություն

  1. աշխարհում կա 500 հազար միլիոն շուն որոնց 75%-ը թափառող շներն են։

2. աշխարհի բոլոր տեսակի շների մարմնի կազմությունը նույնն է։

3. Անկախ չափերից դրանց կմախքը 256 ոսկոր ունի։

4.Շների հետ կապված խնդիրներն ավելի ընդգծված են զարգացող երկրներում։

5.Շների նախնիներն առաջացել են գայլերի ցեղից։

6. Շներն ունեն լավ զարգացած լսողություն, տեսողություն և հոտառություն։

7.Շների ոչ միայն հոտառությունն է սուր, այլև լսողությունը։ 

8.Սուր դունչը վեր ցցած կարճ ոտքերի վրա փքված տեսքով շորորացող տաքսան գորշուկների ու աղվեսների հիանալի որսորդ է։

9. Աշխարհում ընդամենը շների՝ շուրջ 400 ցեղ է հայտնի։

10.Կան նաև բազմաթիվ վայրենացած ընտանի շներ պարիաներ

Իմ ընկեր Նեսոն

Մի խումբ ընկեր երեխաներ էինք։ Գյուղացի երեխաներ։ Ոչ ուսումնարան կար, ոչ դաս, ոչ դաստիարակություն․ ազատ էինք միանգամայն ու խաղում էինք, ի՜նչքան էինք խաղում։ Ու ո՜նց էինք իրար սիրում, ո՜նց էինք իրար սովորել։ Սոված ժամանակներս էլ վազում էինք հացի տաշտիցը մի կտոր հաց առնում, պանրի կարասիցը մի կտոր պանիր ու էլ ետ շտապում իրար մոտ։ Իրիկուններն էլ հավաքվում էինք, ծիծաղ բաներ ասում կամ հեքիաթ պատմում։

ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Ճանապարհորդուհի Միրանդան Դոնալդ բիսեթ

Եղել է, չի եղել, Աֆրիկայում մի բադ է եղել։ Ճիշտը որ ասենք, նա անգլիական բադ էր, քանի որ ծնվել էր Անգլիայում ու անունն էլ Միրանդա էր։
Նա վաղուց էր երազում հայրենիք վերադառնալ, որովհետև շատ էր ուզում խաղալ անգլիացի տղաների ու աղջիկների հետ։
Ուստի նա հրաժեշտ տվեց իր բարեկամներին, թեև շատ ծանր էր այդ բաժանումը։ Հրաժեշտ տվեց առյուծներին, վագրերին, կապիկներին, միայն թե՝ ոչ կոկորդիլոսներին։ Նա կոկորդիլոսներին հանդուրժել չէր կարողանում։
Եվ համարձակ ճամփա ելավ։
Երկար, շատ երկար նա թռչում էր ջունգլիների վրայով, իսկ հետո երևաց ծովը։
Միրանդան թռավ հասավ Իտալիա։ Ծովափին շատ երեխաներ կային։ Նրանք խաղում էին ավազով, իսկ քիչ հեռու նստած ծնողները ոչինչ չէին անում։ «Ի՜նչ հիմար ու անարդարացի բան է»,— մտածեց Միրանդան։

ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Մայրիկիս ակրոսկիկոս

Գարնան պես պայծառ ես, մայրիկ

Ես քեզ սիրում եմ, իմ մայրիկ

Ղեկավարն ես մեր տան, մայրիկ

Երկնքի պես գեղեցիկ ես, մայրիկ

Ցորենի պես ոսկեգույն ես, մայրիկ

Իրոգվոր որ, դու շատ գեղեցիկ ես

Կրակի պես գեղեցիկ ես, մայրիկ

Իմ երազանքները միշտ կատարում ես, մայրիկ

Միշտ ժպատա, մայրիկ

Մաղթում եմ, որ միշտ երջանիկ լինես

Արևի պես շողաս, մայրիկ

Յասամանի ես նման, մայրիկ

Րոպեում ավելի ես գեղեցկանում

Իմ գեղցիկ, մայրիկ

Կարկաչուն ես, մայրիկ ինչպես գարունը

Խոսող ձուկն🐠 ու անխելք մարդը

Անխելք մարդը եկավ գայլին ասելու թե աստված իրեն ինչ է ասել։ Բարև գայլ ախպեր Աստված քեզ ասեց, որ մի անխելք մարդ գտնես ու ուտես․

— շատ լավ, մերսի քեզանից անխելք ես որտեղի՞ց գտնեմ ասաց գայլը․

Այդ պահին եկավ խոսող ձուկն ու ասաց․

— Ես գիտեմ աստված իրականում ինչ է ասել քո մասին աստված ասաց, որ դու պետք է ավելի շուտ մտածեիր ուտելիքի մասին։ Հիմա ձմեռ է, բայց մի քանի օրից արդեն գարուն է գալիս ինձանից քեզ խորհուրդ գարնանը երգ ու պար անելու փողարեն ավելի լավ է ուտելիք մանգաս։

Ձախորդ Փանոսը

Ժամանակով մի աղքատ մարդ է լինում, անունը Փանոս։ Ինքը մի բարի մարդ է լինում, բայց ինչ գործ որ բռնում է՝ ձախ է գնում։ Դրա համար էլ անունը դնում են Ձախորդ Փանոս։ Ունեցած-չունեցածը մի լուծ եզն է լինում, մի սել ու մի կացին։ Մի օր եզները սելում լծում է, կացինը առնում գնում անտառը փետի։ Անտառում էս Փանոսը միտք է անում, թե՝ մի բան որ ծառը կտրելուց ետը մին էլ նեղություն պետք է քաշեմ՝ ահագին գերանը գետնից բարձրացնեմ գցեմ սելի մեջը, ավելի լավ է՝ հենց սելը լծած բերեմ ծառի տակին կանգնեցնեմ, որ ծառը կտրեմ թե չէ, ընկնի մեջը։
Ասածն արած է։
Եզներով սելը բերում է մի մեծ ծառի ներքև կանգնեցնում, ինքը անցնում է վերի կողմը, կացինը քաշում՝ թրխկ, հա թրխկ։ Շատ է քաշում թե քիչ, էդ էլ ինքը կիմանա, ծառը ճռճռալով գալիս է զարկում, տակովն անում սելը ջարդում, եզներն էլ հետը։ Փանոսը մնում է ապշած կանգնած։ Ի՞նչ պետք է անի։ Կացինը վերցնում է ու ծոծրակը քորելով ճամփա է ընկնում դեպի տուն։
Ճամփին մի լճի ափով անց կենալիս է լինում։ Տեսնում է մեջը վայրի բադեր են լողում։ Ասում է՝ գլուխը քարը, չեղավ չեղավ, արի գոնե մի բադ սպանեմ, տանեմ տամ կնկանս։ Ասում է ու կացինը պտտում, շպրտում դեպի բադերը, որ մինն սպանի, բադերը ճղճղալով ցրվում են, փախչում են, որը եղեգնուտն է մտնում, որը թռչում գնում, կացինն էլ ընկնում է լճի խոր տեղը, տակն անում, կորչում։ Փանոսը մնում է լճի ափին կանգնած միտք անելիս։ Ի՞նչ անի, ի՞նչ չանի։ Շորերը հանում է դնում լճի ափին, ինքը մտնում մեջը, որ կացինը հանի։ Գնում է, գնում, քանի առաջ է գնում, ջուրն էնքան խորանում է, տեսնում է կարող է խեղդվել, ետ է դառնում, դուրս գալի։
Դու մի՛ ասիլ՝ Փանոսը որ լիճն է մտնում ու խորը գնում, էդ ժամանակ լճափով մի անցկենող է լինում, տեսնում է էստեղ թափած շորեր կան, եղեգնուտի մեջ խորը գնացած Փանոսին էլ չի նկատում, էս շորերը հավաքում է, առնում գնում։
Փանոսը լճից դուրս է գալի, տեսնում շոր չկա։ Մնում է տկլոր կանգնած։
Միտք է անում. «Ի՜նչ անեմ, տեր աստված, էսպես տկլոր ո՜ւր գնամ»։
Սպասում է մինչև մութն ընկնի։ Մթան հետ վեր է կենում գնում գյուղը։ Որ գյուղին մոտենում է, ասում է՝ էսպես տկլոր որ գնամ մեր տունը, տանըցիք ի՞նչ կասեն։ Արի գնամ ախպորիցս շոր առնեմ հագնեմ՝ էնպես գնամ կնկանս մոտ։
Ճամփեն ծռում է դեպի ախպոր տունը։
Դո´ւ. մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլ ախպոր մոտ մեծարք կա, քեֆի էլ էն տաք ժամանակն է։ Դուռը ծերպ է անում, տեսնի ով կա, ով չկա, հյուրերից մինը կարծում է, թե շունն է, ձեռի կրծած ոսկորը շպրտում է դեպի դուռը, ոսկորը դիպչում է աչքին, աչքը հանում։
Փանոսը ցավից վայ՜վայ անելով ետ է դառնում, շներն էս ձենի վրա վեր են կենում, տեսնում են, օհո՛, մթնումը հրես մի տկլոր օքմին, ու չորս կողմից վրա են տալիս։ Շների հաչոցի վրա մարդիկ դուրս են թափվում, տեսնում են՝ մի տկլոր մարդ փախած գնում է, շները ետևից։ Առանց երկար ու բարակ մտածելու վճռում են, որ կա թե չկա սա սատանա է։
Բավական տեղ ղըչըղու տալով, հայհոյելով, հարայ-հրոցով ընկնում են ետևից, հալածում, տանում գցում անտառները։
Շներն էլ ետևիցը մի ճուռը պոկում են, ու էսպես տկլոր, աչքը հանած, կաղին տալով՝ խեղճ Փանոսը գնում է կորչում։
Մյուս օրը գյուղում տարածվում է, թե հապա չեք ասիլ՝ «Փանոսը կորել է։ Գնացել է անտառը փետի ու ետ չի եկել»։ Գեղահավան հավաքվում են գնում, գնում են անտառը ման գալի, սելն ու եզները գտնում են ծառի տակին ջարդված, ինքը չկա։
Դես Փանոս, դեն Փանոս. հարց ու փորձով հագուստն էլ գտնում են մեկի մոտ։
— Ա՛յ մարդ, էս հագուստը ո՞րտեղից է ընկել քեզ մոտ։
— Թե՝ ախպեր, էս հագուստը էսպես մի լճի ափին վեր ածած էր, հավաքեցի բերի։
Գնում են լճի չորս կողմը պտտում, կանչում՝ «Փանո՜ս, Փանո՜ս», Փանոսը չկա։
Վճռում են որ Փանոսը խեղդվել է։
Գալիս են ժամ ու պատարագ են անում, քելեխը տալիս։ Կնիկն էլ մի քիչ սուգ է անում, Փանոսին գովում, ափսոսում, հետո մի ուրիշ մարդ է ուզում, հետը պսակվում գնում։

Շարունակություն: Ձախորդ Փանոսը

Մի լուծ եզ – սայլին կամ գութանին լծելու 2 եզ
Տակով անել – տակը գցել, վրան ուլ գալ, ծածկել
Մեծարք – քե, ուրախություն, մեծարանք
Օքմին – մարդ
տակն անել – այստեղ՝ ինչ-որ բանի (ջրի) տակն անցնել, սուզվել
դուռը ծերպ անել – դուռը մի քիչ բացել
եղեգնուտ – եղեգով պատված տեղ
վեր ածած – թափված
գեղահավան – ամբողջ գյուղով
ղըչրղու – աղմուկ-աղաղակ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1.Փորձի՛ր բացատրել:

գործը ձախ գնալ- չհաջողվեց
միտք անել- մտածել
ձենի վրա վեր են կենում- արթնանալ
տակն անել- թաքցնել
ճամփան ծռել- Թեքվել
քեֆի տաք ժամանակն է- ուրախ ժամանակ
վրա տալ- հարձակվել
մթան հետ- մութ ժամանակ
գլուխը քարը- ինչ ուզում է թող անի
դես Փանոս, դեն Փանոս- ման գալ, որոնել

2. Պատմի՛ր Փանոսի որսորդության մասին:

փանոսը լճի ափի մոտով անց է կենում, տեսնում է բադեր։ որոշում է գոնե ի բադին որսա ։կացինը նետում է դեպի բադերը։ սակայն կացինը խորտակվում է լճի մեջ, իսկ բադերը ճղճղալով փաղչում են։


3. Տեքստում այս նախադասությունները գտի՛ր և ավարտի՛ր:
Ինքը մի բարի մարդ է լինում բայց ինչ գործ որ բռնում է՝ ձախ է գնում։
Շատ է քաշում, թե՝ քիչէդ էլ ինքը կիմանա, ծառը ճռճռալով գալիս է զարկում, տակովն անում սելը ջարդում, եզներն էլ հետը:
Ասում է՝ գլուխը քարը չեղավ չեղավ, արի գոնե մի բադ սպանեմ, տանեմ տամ կնկանս։
Դու մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլ Փանոսը որ լիճն է մտնում ու խորը գնում, էդ ժամանակ լճափով մի անցկենող է լինում,

4. Ձախորդ Փանոսին նամակ գրի՛ր:

Բարև սիրելի փանոս ես ուզում եմ քեզ հարց տամ։ Ինչ՞ու դու միշտ ձախ ես գնում այլ ոչ թե աջ։